Λεξισκόπιο: προκαταβάλετε

Μάθετε για την ορθογραφία, τη μορφολογία, τον συλλαβισμό και τα συνώνυμα/αντίθετα οποιασδήποτε νεοελληνικής λέξης. Οι λέξεις παραμένουν μάταιοι ήχοι αν δεν μπορούμε να τις κατανοήσουμε.

H νέα ελληνική γλώσσα αποτελείται από ένα υπέροχο κατακλυσμό λέξεων, οι οποίες πηγάζουν στην πλειοψηφία τους από την αρχαία ελληνική. Διαμέσου των αιώνων κάποιες από τις λέξεις άρχισαν να επικαλύπτονται στο νόημα από άλλες και πολλές απέκτησαν πολλαπλές σημασίες.

Το Λεξισκόπιο παρουσιάζει πληροφορίες σχετικά με τον συλλαβισμό, τη μορφολογία (κλίση) και τα συνώνυμα και αντίθετα των λέξεων, αλλά και των πιο γνωστών φράσεων και εκφράσεων στις οποίες μια ελληνική λέξη μπορεί να μετέχει.

Εισαγάγετε τη λέξη που σας ενδιαφέρει κατωτέρω και πατήστε Αναζήτηση.

Το Λεξισκόπιο είναι ένα σύνθετο γλωσσικό εργαλείο, το οποίο παρέχει πληροφορίες για μια νεοελληνική λέξη ή φράση, συνδυάζοντας τη λειτουργικότητα του Συλλαβιστή, του Ορθογράφου, του Λημματοποιητή, του Μορφολογικού Λεξικού και του Θησαυρού Συνωνύμων-Αντιθέτων της Neurolingo.

Συλλαβισμός

προ-κα-τα-βά-λε-τε

Μορφολογία

προκαταβάλλω ρήμ.

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

Ενεστώτας-Οριστική

	Ενικός	Πληθυντικός
Α	προκαταβάλλω	προκαταβάλλουμε & προκαταβάλλομε διαλ.
Β	προκαταβάλλεις	προκαταβάλλετε
Γ	προκαταβάλλει	προκαταβάλλουν & προκαταβάλλουνε προφ.

Ενεστώτας-Προστακτική

	Ενικός	Πληθυντικός
Β	προκατάβαλλε	προκαταβάλλετε

Ενεστώτας-Μετοχή

προκαταβάλλοντας

Αόριστος-Οριστική

	Ενικός	Πληθυντικός
Α	προκατέβαλα	προκαταβάλαμε
Β	προκατέβαλες	προκαταβάλατε
Γ	προκατέβαλε	προκατέβαλαν & προκαταβάλαν προφ. & προκαταβάλανε προφ.

Αόριστος-Υποτακτική

	Ενικός	Πληθυντικός
Α	προκαταβάλω	προκαταβάλουμε & προκαταβάλομε διαλ.
Β	προκαταβάλεις	προκαταβάλετε
Γ	προκαταβάλει	προκαταβάλουν & προκαταβάλουνε προφ.

Αόριστος-Προστακτική

	Ενικός	Πληθυντικός
Β	προκατάβαλε	προκαταβάλετε

Αόριστος-Απαρέμφατο

προκαταβάλει

Παρατατικός-Οριστική

	Ενικός	Πληθυντικός
Α	προκατέβαλλα	προκαταβάλλαμε
Β	προκατέβαλλες	προκαταβάλλατε
Γ	προκατέβαλλε	προκατέβαλλαν & προκαταβάλλαν προφ. & προκαταβάλλανε προφ.

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

Ενεστώτας-Οριστική

	Ενικός	Πληθυντικός
Α	προκαταβάλλομαι	προκαταβαλλόμαστε
Β	προκαταβάλλεσαι	προκαταβάλλεστε & προκαταβαλλόσαστε προφ.
Γ	προκαταβάλλεται	προκαταβάλλονται

Ενεστώτας-Προστακτική

	Πληθυντικός
Β	προκαταβάλλεστε

Ενεστώτας-Μετοχή

προκαταβαλλόμενος

Αόριστος-Οριστική

	Ενικός	Πληθυντικός
Α	προκαταβλήθηκα	προκαταβληθήκαμε
Β	προκαταβλήθηκες	προκαταβληθήκατε
Γ	προκαταβλήθηκε	προκαταβλήθηκαν & προκαταβληθήκαν προφ. & προκαταβληθήκανε προφ.

Αόριστος-Υποτακτική

	Ενικός	Πληθυντικός
Α	προκαταβληθώ	προκαταβληθούμε
Β	προκαταβληθείς	προκαταβληθείτε
Γ	προκαταβληθεί	προκαταβληθούν & προκαταβληθούνε προφ.

Αόριστος-Προστακτική

	Πληθυντικός
Β	προκαταβληθείτε

Αόριστος-Απαρέμφατο

προκαταβληθεί

Παρατατικός-Οριστική

	Ενικός	Πληθυντικός
Α	προκαταβαλλόμουν & προκαταβαλλόμουνα προφ.	προκαταβαλλόμασταν & προκαταβαλλόμαστε
Β	προκαταβαλλόσουν & προκαταβαλλόσουνα προφ.	προκαταβαλλόσασταν & προκαταβαλλόσαστε προφ.
Γ	προκαταβαλλόταν & προκαταβαλλότανε προφ.	προκαταβάλλονταν & προκαταβαλλόντανε προφ. & προκαταβαλλόντουσαν προφ.

Παρακείμενος-Μετοχή

προκαταβεβλημένος

Συνώνυμα - Αντίθετα

προκαταβάλλω ρήμ.

Σ: προπληρώνω, προεξοφλώ₁

Προθήματα - Επιθήματα

προ- [pro]

πρό- [pró] όταν ο τόνος ανεβαίνει στο αʹ συστατικό

Προέρχεται από την αρχαία πρόθεση προ.

1. Έξω ή μπροστά

Το προ- σχηματίζει ουσιαστικά που δηλώνουν ότι κάτι βρίσκεται τοποθετημένο έξω ή μπροστά από κάτι άλλο. Για παράδειγμα, το προάστιο είναι η περιοχή που βρίσκεται λίγο έξω από την πόλη.

προάστιο, προαύλιο, προγούλι, προθάλαμος, πρόθεμα (γραμμ.), πρόθημα (γραμμ.), προμαχώνας, πρόναος, προπαραλήγουσα (γραμμ.), προπύλαια, προπύργιο, πρόσημο (μαθημ.), προσκήνιο

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΣΗΜΑΣΙΕΣ

•Ορισμένες λέξεις με το προ- δηλώνουν ότι κάτι βγαίνει προς τα έξω, ξεπερνά τα όριά του (π.χ. προεκτείνω) ή γίνεται δημόσια γνωστό (π.χ. προκηρύσσω).

προβολή	προβάλλω
προέκταση	προεκτείνω
προεξοχή	προελαύνω
προκήρυξη	προεξέχω
προώθηση	προκηρύσσω
	προτάσσω
	προχωρώ
	προωθώ

• (ιατρ.) Στο ιατρικό λεξιλόγιο, το προ- σχηματίζει όρους της ανατομίας.

προγναθισμός, προγόμφιος, προκάρδιο

2. Ανώτερη θέση

Το προ- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν κάτι που είναι πιο σημαντικό ή καλύτερο σε σχέση με άλλα όμοια. Για παράδειγμα, όταν προτιμάμε κάτι το επιλέγουμε ως καλύτερο ανάμεσα σε άλλα· όταν ένα θέμα προέχει είναι πολύ σημαντικό.

προαγωγή	προάγω
προβάδισμα	προβιβάζω
πρόκριση	προέχει
πρόοδος	προκρίνω
προτίμηση	προοδεύω
	προτιμάω/-ώ

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΗ ΣΗΜΑΣΙΑ

•Ορισμένες λέξεις με το προ- δηλώνουν ανώτερη θέση σε μια ιεραρχία. Για παράδειγμα, ο προϊστάμενος είναι ο ανώτερος υπάλληλος σε μια υπηρεσία.

3. Από πριν

Το προ- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν ότι κάτι γίνεται νωρίτερα, πριν από κάτι άλλο που λαμβάνεται ως χρονικό όριο. Για παράδειγμα, η προϋπηρεσία είναι η προηγούμενη εμπειρία που έχει κάποιος σε αντίστοιχη θέση εργασίας με αυτή που κατέχει τώρα ή που διεκδικεί.

προάγγελος	προαιώνιος, -α, -ο	προαισθάνομαι	πρόπερσι
προαγορά	προγαμιαίος, -α, -ο	προβλέπω	προχθές
προαίσθημα	προεόρτιος, -α, -ο	προγυμνάζω
πρόγευση	προμαγειρεμένος, -η, -ο	προδιαγράφω
πρόγνωση	προπτυχιακός, -ή, -ό	προειδοποιώ
πρόγονος	προτελευταίος, -α, -ο	προεξοφλώ
προγύμναση	προτηγανισμένος, -η, -ο	προκαταβάλλω
προεγγραφή
προειδοποίηση
προεξόφληση
προκαταβολή
προκάτοχος
προπάππους, προγιαγιά
προπαραμονή
προσύμφωνο
προϋπηρεσία

ΑΝΤ Τα αντίθετα σε αυτή τη σημασία σχηματίζονται με το μετα-* (π.χ. προεόρτιος ≠ μεθεόρτιος, προπτυχιακός ≠ μεταπτυχιακός).

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΗ ΣΗΜΑΣΙΑ

•Ορισμένες λέξεις με το προ- αναφέρονται σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές ή ιστορικές περιόδους. Για παράδειγμα, τα παιδιά που δεν πηγαίνουν ακόμη σχολείο είναι σε προσχολική ηλικία.

Προέλληνες	προεφηβικός, -ή, -ό
προϊστορία	προϊστορικός, -ή, -ό
	προπολεμικός, -ή, -ό
	προσχολικός, -ή, -ό
	προσωκρατικός, -ή, -ό

✔ Μερικές φορές, στον προφορικό λόγο, το προ- χρησιμοποιείται σε επανάληψη για να δηλώσει την αμέσως προηγούμενη χρονική βαθμίδα (π.χ. προπρογιαγιά, προπροπαραμονή, προπροτελευταίος).

κατα- [kata]

κατά- [katá] όταν ο τόνος ανεβαίνει στο αʹ συστατικό
κατ- [kat-] και κάτ- [kát-] πριν από φωνήεν
καθ- [kaθ-] και κάθ- [káθ-] παλαιότερα, πριν από δασυνόμενο φωνήεν

Προέρχεται από την πρόθεση κατά.

1. Προς τα κάτω

Το κατα- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν ότι μία κίνηση γίνεται με κατεύθυνση προς τα κάτω. Για παράδειγμα, όταν καταδύομαι βουτάω, βυθίζομαι στο νερό.

κατάβαση	καταχθόνιος, -α, -ο	καταβιβάζω
καταβίβαση		καταρρέω
καταρροή		καταχωνιάζω
κατηφόρα		κατέρχομαι
κατολίσθηση		κατοπτεύω

ΑΝΤ Τα αντίθετα σε αυτή τη σημασία σχηματίζονται με το ανα-* (π.χ. κατέρχομαι ≠ ανέρχομαι, κατάβαση ≠ ανάβαση).

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΣΗΜΑΣΙΕΣ

•Ορισμένες λέξεις με το κατα- έχουν μεταφορική σημασία.

καταναγκασμός	καταναγκαστικός, -ή, -ό	καταναγκάζω
καταπίεση	καταπιεστικός, -ή, -ό	καταπιέζω

•Το κατα- μπορεί να δηλώνει ότι κάτι μειώνεται, γίνεται λιγότερο οξύ. Για παράδειγμα, το φάρμακο καταπραΰνει τον πόνο.

καταλαγιάζω, καταπραΰνω

•Σε ορισμένες περιπτώσεις, το κατα- δηλώνει τοποθέτηση σε σειρά, ταξινόμηση κτλ. Για παράδειγμα, τα δεδομένα καταχωρίζονται στη μνήμη του υπολογιστή.

καταγράφω, καταμετράω/-ώ, κατανέμω, κατατάσσω, καταχωρίζω (και καταχωρώ)

2. Σε έντονο βαθμό (επιτατικό)

Το κατα- σχηματίζει ρήματα και επίθετα που δηλώνουν ότι κάτι συμβαίνει ή υπάρχει σε πολύ μεγάλο βαθμό. Για παράδειγμα, όταν καταγοητεύω κάποιον τον γοητεύω πάρα πολύ, ενώ ο καταγάλανος ουρανός είναι πάρα πολύ γαλανός και καθαρός.

καταγάλανος, -η, -ο	καταβυθίζω
κατακαημένος, -η, -ο	καταγοητεύω
κατακαίνουριος, -η, -ο / κατακαίνουργος, -η, -ο	κατακερματίζω
κατακίτρινος, -η, -ο	κατακλέβω
κατακόκκινος, -η, -ο	κατακόβω
κατάλευκος, -η, -ο	κατακοκκινίζω
καταπράσινος, -η, -ο	κατακυριεύω
κάτασπρος, -η, -ο	κατατρομάζω
καταφανής, -ής, -ές	καταχειροκροτώ

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΗ ΣΗΜΑΣΙΑ

•Το κατα- δηλώνει το μέσο ενός χρονικού διαστήματος όταν συνδυάζεται με τις λέξεις καλοκαίρι, μεσημέρι, χειμώνας. Για παράδειγμα, το κατακαλόκαιρο είναι η καρδιά του καλοκαιριού.

κατακαλόκαιρο, καταμεσήμερο, καταχείμωνο

⇨ Με την ίδια σημασία χρησιμοποιείται και το μεσο-* (π.χ. μεσοκαλόκαιρο, μεσοχείμωνο).

⇨ Για άλλα αʹ συστατικά που δηλώνουν επίταση βλ. γαϊδουρο-*, θεο-*, καρα-*, ολο-*, παν-*, παρα-*, πεντα-*, περι-*, σκυλο-*, τετρα-*, τρι-*, χιλιο-*.

3. Εναντίον

Το κατα- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν ενέργεια ενάντια σε κάποιον ή κάτι. Για παράδειγμα, καταψηφίζω μία πρόταση όταν την ψηφίζω αρνητικά.

καταδίκη	καταδικαστικός, -ή, -ό	καταδικάζω
κατάδικος	καταδιωκτικός, -ή, -ό	καταδιώκω
καταδίωξη	κατακριτέος, -α, -ο	κατακρίνω
κατακραυγή		καταπατώ
καταπολέμηση		καταπολεμώ
		καταψηφίζω

1 Από 10

Για τους επισκέπτες του site μας, το Λεξισκόπιο έχει περιορισμό χρήσης τις 10 λέξεις ανά ημέρα. Εγγραφείτε δωρεάν στο site μας για να αποκτήσετε όριο 30 λέξεων ανά ημέρα.

Εναλλακτικά, μπορείτε να προμηθευτείτε την εφαρμογή του Λεξισκόπιου για Κινητά Λεξισκόπιο Mobile App όπου η χρήση λέξεων είναι απεριόριστη.

Neurolingo Εφαρμογές Γλωσσικής Τεχνολογίας

Είσοδος