Λεξισκόπιο: επιβάτιδα

Μάθετε για την ορθογραφία, τη μορφολογία, τον συλλαβισμό και τα συνώνυμα/αντίθετα οποιασδήποτε νεοελληνικής λέξης. Οι λέξεις παραμένουν μάταιοι ήχοι αν δεν μπορούμε να τις κατανοήσουμε.

H νέα ελληνική γλώσσα αποτελείται από ένα υπέροχο κατακλυσμό λέξεων, οι οποίες πηγάζουν στην πλειοψηφία τους από την αρχαία ελληνική. Διαμέσου των αιώνων κάποιες από τις λέξεις άρχισαν να επικαλύπτονται στο νόημα από άλλες και πολλές απέκτησαν πολλαπλές σημασίες.

Το Λεξισκόπιο παρουσιάζει πληροφορίες σχετικά με τον συλλαβισμό, τη μορφολογία (κλίση) και τα συνώνυμα και αντίθετα των λέξεων, αλλά και των πιο γνωστών φράσεων και εκφράσεων στις οποίες μια ελληνική λέξη μπορεί να μετέχει.

Εισαγάγετε τη λέξη που σας ενδιαφέρει κατωτέρω και πατήστε Αναζήτηση.

Το Λεξισκόπιο είναι ένα σύνθετο γλωσσικό εργαλείο, το οποίο παρέχει πληροφορίες για μια νεοελληνική λέξη ή φράση, συνδυάζοντας τη λειτουργικότητα του Συλλαβιστή, του Ορθογράφου, του Λημματοποιητή, του Μορφολογικού Λεξικού και του Θησαυρού Συνωνύμων-Αντιθέτων της Neurolingo.

Συλλαβισμός

ε-πι-βά-τι-δα

Μορφολογία

επιβάτης ουσ. αρσ.

	Ενικός		Πληθυντικός
Ονομαστική	ο	επιβάτης	οι	επιβάτες
Γενική	του	επιβάτη	των	επιβατών
Αιτιατική	τον	επιβάτη	τους	επιβάτες
Κλητική		επιβάτη		επιβάτες

επιβάτιδα ουσ. θηλ.

	Ενικός		Πληθυντικός
Ονομαστική	η	επιβάτιδα & επιβάτισσα & επιβάτρια	οι	επιβάτιδες & επιβάτισσες & επιβάτριες
Γενική	της	επιβάτιδας & επιβάτισσας & επιβάτριας	των	επιβάτιδων & επιβατίδων & επιβατισσών & επιβατριών
Αιτιατική	την	επιβάτιδα & επιβάτισσα & επιβάτρια	τις	επιβάτιδες & επιβάτισσες & επιβάτριες
Κλητική		επιβάτιδα & επιβάτισσα & επιβάτρια		επιβάτιδες & επιβάτισσες & επιβάτριες

Προθήματα - Επιθήματα

επι- [epi]

επί- [epí] όταν ο τόνος ανεβαίνει στο αʹ συστατικό
επ- [ep] και έπ- [ép] πριν από φωνήεν
εφ- [ef] και έφ- [éf] παλαιότερα, πριν από δασυνόμενο φωνήεν

Προέρχεται από την αρχαία πρόθεση επί.

1. Πάνω ή από πάνω

Το επι- είναι λόγιας προέλευσης και σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν ότι κάτι βρίσκεται πάνω σε μια επιφάνεια. Για παράδειγμα, ένα επίχρυσο δαχτυλίδι είναι καλυμμένο εξωτερικά με χρυσό· όταν επιχωματώνουμε μια έκταση σημαίνει ότι ρίχνουμε από πάνω χώμα για να την καλύψουμε.

επιβίβαση	επάργυρος, -η, -ο	επιβιβάζομαι
επιγονατίδα	επίγειος, -α, -ο	επιδένω
επιγραφή	επιτραπέζιος, -α, -ο	επικαλύπτω
επίδεσμος	επιτύμβιος, -α, -ο	επικολλώ
επίθεμα	επίχρυσος, -η, -ο	επιπλέω
επικάλυψη	έφιππος, -η, -ο	επιστρώνω
επικεφαλίδα		επιχρίω
επικόλληση		επιχωματώνω
επιμετάλλωση
επίστρωμα
επιφάνεια
επίχριση
επιχωμάτωση

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΗ ΣΗΜΑΣΙΑ

• (ιατρ.) Στο ιατρικό λεξιλόγιο, το επι- σχηματίζει όρους της ανατομίας.

επιγάστριο, επιγλωττίδα

2. Ανώτερη θέση

Το επι- σχηματίζει ουσιαστικά που δηλώνουν ότι ένα πρόσωπο κατέχει θέση πάνω από κάποιον άλλο σε μια ιεραρχία. Για παράδειγμα, ο επίλαρχος είναι ο αξιωματικός του στρατού ξηράς που βρίσκεται στην ιεραρχία πάνω από τον ίλαρχο.

επικελευστής, επίλαρχος, επιλοχίας, επιπυραγός, επισμηναγός

3. Ορισμένη χρονική στιγμή

Το επι- σχηματίζει επίθετα που δηλώνουν ότι κάτι γίνεται με την ευκαιρία ενός γεγονότος ή ακριβώς μετά από αυτό. Για παράδειγμα, ο επικήδειος λόγος εκφωνείται κατά τη διάρκεια κηδείας, ενώ η επιλόχεια κατάθλιψη συμβαίνει ακριβώς μετά τον τοκετό (λοχεία).

επιθανάτιος, -α, -ο, επίκαιρος, -η, -ο, επικήδειος, -α, -ο, επιλόχειος, -α, -ο, επιμνημόσυνος, -η, -ο, επινίκιος, -α, -ο

✔ Κάποιες λέξεις με το επι- αναφέρονται στη διάρκεια μιας ενέργειας ή κατάστασης. Για παράδειγμα, όταν ένα νοσοκομείο εφημερεύει είναι σε υπηρεσία ολόκληρο το εικοσιτετράωρο, ενώ λέμε ότι κάποια έθιμα επιβιώνουν όταν εξακολουθούν να ισχύουν μέχρι σήμερα.

4. Εχθρική διάθεση

Το επι- σχηματίζει λέξεις που δηλώνουν ότι μια πράξη γίνεται με εχθρική διάθεση εναντίον κάποιου. Για παράδειγμα, όταν κάποιος μου επιτίθεται έρχεται εχθρικά προς το μέρος μου, ενώ όταν μας επιβουλεύονται θέλουν το κακό μας.

επιβουλή	επιβουλεύομαι
επιδρομή	επιπλήττω
επίθεση	επιρρίπτω
επίπληξη	επιτίθεμαι
	επιφέρω

5. Αποτέλεσμα

Το επι- σχηματίζει επίθετα που αναφέρονται στο αναμενόμενο ή πραγματικό αποτέλεσμα μιας ενέργειας. Για παράδειγμα, όταν μια επιχείρηση αποφέρει κέρδη είναι επικερδής, ενώ όταν ένα σπορ θέτει σε κίνδυνο τη ζωή μας είναι επικίνδυνο.

επιβλαβής, -ής, -ές, επιζήμιος, -α, -ο, επικερδής, -ής, -ές, επικίνδυνος, -η, -ο, επίπλαστος, -η, -ο, επίφοβος, -η, -ο

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΗ ΣΗΜΑΣΙΑ

•Κάποιες φορές, το επι- συμπληρώνει ή επιτείνει την αρχική σημασία της λέξης. Για παράδειγμα, όταν επιβεβαιώνουμε μια φήμη τη βεβαιώνουμε οριστικά, ενώ η επιμόρφωση είναι συμπληρωματική κατάρτιση πάνω σε ένα τομέα.

επιβάρυνση	επαυξάνω
επιβεβαίωση	επιβαρύνω
επιβράβευση	επιβεβαιώνω
επιβράδυνση	επιβραβεύω
επιδείνωση	επιβραδύνω
επίδειξη	επιδεικνύω
επιδιόρθωση	επιδεινώνω
επιδότηση	επιδιορθώνω
επικύρωση	επιδοτώ
επιμήκυνση	επικεντρώνω
επιμόρφωση	επικυρώνω
επιτάχυνση	επιμηκύνω
επιχορήγηση	επιμορφώνω
	επισφραγίζω
	επιταχύνω
	επιχορηγώ

-βα-

Οι λέξεις που περιέχουν το συστατικό -βα- (-βασ- ή -βατ-) αναφέρονται στο περπάτημα.Το συστατικό -βα- προέρχεται από το ρήμα βαίνω (= περπατάω, προχωράω). Το συστατικό αυτό εμφανίζεται σε:

Ρήματα

-βατώ [vató]

Για παράδειγμα, υπνοβατεί αυτός που περπατάει στον ύπνο του.

αεροβατώ, αιθεροβατώ, ακροβατώ, καρκινοβατώ, κτηνοβατώ, νυκτοβατώ (σπάνιο), ονειροβατώ, ουρανοβατώ (σπάνιο), πυροβατώ, σχοινοβατώ, υπνοβατώ

Ουσιαστικά

-βασία [vasía]

Για παράδειγμα, η πυροβασία είναι το περπάτημα πάνω στη φωτιά (πυρά).

αεροβασία, ακροβασία, καρκινοβασία, κτηνοβασία, νυκτοβασία, ορειβασία, πυροβασία, σχοινοβασία, υπνοβασία

✔ Σπανιότερα, σχηματίζονται και λαϊκότροποι τύποι σε -βασιά όπως ανεβασιά (= ανήφορος), κατεβασιά (= κατήφορος).

-βάτης [vátis] (θηλ. -βάτισσα, -βάτιδα, -βάτρια)

Για παράδειγμα, ο ακροβάτης περπατάει στις άκρες των ποδιών του.

αιθεροβάτης, ακροβάτης, αναβάτης, διαβάτης, επιβάτης, κτηνοβάτης, λαθρεπιβάτης, νυκτοβάτης, ορειβάτης, παραβάτης, πυροβάτης, στυλοβάτης, συνεπιβάτης, σχοινοβάτης, υπνοβάτης

✔ Κάποια ουσιαστικά σε -βάτης συνδέονται με ρήματα σε -βατώ (π.χ. υπνοβάτης - υπνοβατώ, ακροβάτης - ακροβατώ), ενώ κάποια άλλα συνδέονται με σύνθετα ρήματα σε -βαίνω (π.χ. επιβάτης - επιβαίνω, παραβάτης - παραβαίνω).

✔ Στη νέα ελληνική, τα ουσιαστικά σε -βάτης σχηματίζουν συνήθως θηλυκό σε -βάτισσα (π.χ. ορειβάτης - ορειβάτισσα), και σπανιότερα σε -βάτιδα (π.χ. επιβάτης - επιβάτιδα) ή -βάτρια (π.χ. αναβάτης - αναβάτρια).

Επίθετα

-βατικός [vatikós], -βατική, -βατικό

Για παράδειγμα, ο ορειβατικός σύλλογος ασχολείται με την ορειβασία, ο ακροβάτης κάνει ακροβατικά νούμερα και ένα επιβατικό πλοίο μεταφέρει επιβάτες.

ακροβατικός, αποβατικός, επιβατικός, μεταβατικός, ορειβατικός, παραβατικός, παρεμβατικός, συγκαταβατικός, συμβατικός, υπερβατικός

1 Από 10

Για τους επισκέπτες του site μας, το Λεξισκόπιο έχει περιορισμό χρήσης τις 10 λέξεις ανά ημέρα. Εγγραφείτε δωρεάν στο site μας για να αποκτήσετε όριο 30 λέξεων ανά ημέρα.

Εναλλακτικά, μπορείτε να προμηθευτείτε την εφαρμογή του Λεξισκόπιου για Κινητά Λεξισκόπιο Mobile App όπου η χρήση λέξεων είναι απεριόριστη.

Neurolingo Εφαρμογές Γλωσσικής Τεχνολογίας

Είσοδος